استان
کرمان
در یک نگاه
استان کرمان ایران با مساحت 383414 کیلومترمربع یکی از پهناورترین استانهای ایران است و 11 درصد از کل مساحت کشور را دربرگرفته است. این استان به مرکزیت شهر کرمان دارای 23 شهرستان،64 شهر، 58 بخش و 151 دهستان است که از این میان شهرستانهای کرمان، سیرجان، رفسنجان و جیرفت دارای بالاترین تعداد بخش و دهستان هستند.
جغرافیای طبیعی
استان کرمان از نظر تقسیمبندیهای اقلیمی جزء مناطق نیمهخشک بیابانی و گرم محسوب میشود. امتداد سلسله جبال زاگرس و کوههای مرکزی، این استان را به دو بخش متمایز خشک کویری و معتدل کوهپایهای تفکیک کرده است که در تلاقی با یکدیگر سه منطقه کویری و حاشیه کویری؛ گرمسیری و سردسیری؛ و کوهستانی را شکل دادهاند.
متوسط بارندگی سالیانه استان کرمان 129 میلیمتر است و از این نظر یکی از استانهای کم بارش کشور است. میزان منابع آب سطحی در استان کرمان 1،8 میلیارد مترمکعب برآورد شده است که بیشترین آنها در شهرستانهای جیرفت، رابر، عنبرآبـاد، رودبـار، بافت، کهنوج و بـردسیر قرار دارند.
این استان بـا تـوجه بـه بـارش کم، تبخیر شدید و دمای بالا ازنظر پوشش گیاهی بسیار فقیر است. با وجود این، در قسمتی از نواحی کوهستانی استان پوشش گیاهی جنگلی قابل مشاهده است. در این جنگلها گونههایی مانند بنه، بادامکوهی، ارس، ارچن و گیاهان دارویی و صنعتی مانند گون، زیره و شیرینبیان به چشم میخورند.
در حال حاضر بیش از 19 درصد از پرندگان و ۴۶ درصد از پستانداران حمایتشده کشور در این استان زندگی میکنند که برخی از آنها در سطح جهان حائز اهمیت هستند. همچنین، مهمترین پارک ملی نیمه جنوبی کشور به نام پارک ملی خبر در استان کرمان قرار دارد.
جغرافیایی انسانی
بر اساس آمارهای مرکز ملی آمار ایران در سال 1395، استان کرمان با جمعیت برابر 3 میلیون و 164 هزار نفر، نهمین استان پرجمعیت کشور است. از این تعداد 52 درصد مرد و 48 درصد را زنان تشکیل میدهند. همچنین، 58 درصد از جمعیت در شهرها و 42 درصد در مناطق روستایی زندگی میکنند. جمعیت عشایر استان 130 هزار نفر برآورد میشود که شامل طوایف کوچ و بلوچ، ایل افشار، ایل بچاقچی، طوایف لر، طوایف عرب، ایل لک، ایل جبال بارزی و ایل بحراسمان هستند.
قومیت 97 درصد از جمعیت استان کرمان، فارس است و پس از آن به ترتیب قومیتهای ترک، عرب و بلوچ قرار دارند. مذهب اکثریت مردم استان، شیعه دوازدهامامی است. همچنین گروههایی از مسلمانان اهل سنت، زرتشتیان و کلیمیان نیز در این استان ساکن هستند.
در دهههای گذشته شمار زیادی از اتباع کشور افغانستان به استان کرمان مهاجرت کردهاند. از استانهای یزد، تهران، خراسان، آذربایجان غربی، قزوین، سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان نیز مردمانی به این استان مهاجرت کرده و خصوصاً در محدوده شهرستان بم (پس از زلزله) مشغول فعالیت شدهاند. در فاصله سالهای 1385 تا 1390 افزون بر 168 هزار مهاجر وارد استان کرمان شده و حدود 159 هزار نفر نیز از این استان مهاجرت کردهاند.
وضعیت اقتصادی
وسعت زیاد و ساختار تشکیلات زمین ساختی استان کرمان باعث شده است که این استان مقام اول کشور را در حوزه معدنی کسب کند. بیشترین معادن استان شامل معادن آهن، مس، سرب و روی هستند که پیشینه بهرهبرداری از برخی از آنها به دوران باستان بازمیگردد.
این استان همچنین با 37 واحد بزرگ صنعتی با ارزش تولیدی 6284 میلیارد ریال، رتبه دهم را در کشور به خود اختصاص داده است. مهمترین این صنایع (غیر از صنایع معدنی) عبارتاند از صنایع جنبی مس شهید باهنر، لاستیک بارز، نساجی بافتههای کرمان، روغن نباتی گلناز و واحدهای صنعتی محور جاده کرمان ماهان و کرمان زرند.
استان کرمان در حوزه کشاورزی به سه منطقه کشاورزی خشک و کویری (رفسنجان زرند، سیرجان)، معتدل کوهستانی (بافت، کهنوج) و گرمسیری (بم، جیرفت، کهنوج) تقسیم میشود. این تنوع آب و هوایی باعث شده است که بیش از 70 نوع محصول باغی و 54 نوع محصول زراعی در سطح استان کرمان کشت شود. این استان با داشتن 24 درصد کل باغات کشور، رتبه اول را داراست و در تولید پسته، گردو، خرما، انواع مرکبات و گیاهان جالیزی، جایگاه اول تا سوم کشور را به خود اختصاص داده است.
در سال 1390، توزیع نسبی شاغلان در فعالیتهای اقتصادی بدین شرح بوده است: کشاورزی: 1/29؛ صنعت 3/31؛ و خدمات 6/39. نرخ بیکاری در همین سال بیش از 18 درصد بوده که در سال 95 به 11،5 درصد کاهش یافته است.